Andere Tijden Special: 1944 Bevrijding van Zuid Nederland

Andere Tijden kijkt zaterdag in een extra lange uitzending terug op de bevrijding van Zuid Nederland, 75 jaar geleden. Bijzonder is dat de uitzending gepresenteerd wordt door Peter van Uhm, generaal buiten dienst.

Hij volgt het spoor van de Geallieerde opmars in 1944. Van het zuidelijkste puntje van Limburg, via zijn geboortestad Nijmegen tot aan de westkust van Zeeland, om te eindigen in Breda. In een persoonlijke reis, afgewisseld met historische toelichtingen door militair historicus Wim Klinkert, laat Van Uhm zien hoe groot de opofferingen waren van de soldaten die vochten voor onze vrijheid.

Het is een dramatisch moment in de documentaire: op de begraafplaats van het Limburgse Margraten, waar duizenden Amerikaanse soldaten begraven liggen, vertelt beheerder Frenk Lahaye presentator Peter van Uhm wat de gemiddelde leeftijd van de gesneuvelden hier is: 23 jaar. Dat raakt Van Uhm buitengewoon: het is precies dezelfde leeftijd als die waarop zijn zoon Dennis in Aghanistan omkwam. Van Uhm en Lahaye praten bij de indrukwekkende kruizenrijen over de mensen die bereid zijn te sterven voor de vrijheid van een ander.

De eerste bevrijde Nederlander

De documentaire van Hein Hoffmann (regie) en Hasan Evrengun (research) begint ook in Limburg, om precies te zijn in Mesch. Na de invasie van Normandië willen de Geallieerde troepen doorstoten naar het Ruhrgebied, het industriële hart van nazi-Duitsland. En dus moeten ze door Nederland. Het eerste bevrijde dorp van ons land is Mesch. Hier ontmoet Peter van Uhm Jacques en Pierre Warnier, zoons van de eerste bevrijde Nederlander, schoolmeester Sjef Warnier. Trots laten zij het pakje sigaretten zien dat hun vader destijds met een Amerikaanse soldaat ruilde tegen een potje inkt.

48 lichten op de Waalbrug

De documentaire kent veel indringende momenten. Zoals wanneer Peter Van Uhm in een oude Dakota laat zien hoe vreselijk eng en onnatuurlijk het is om uit een perfect werkend vliegtuig te springen, zoals de Geallieerde soldaten deden. Of wanneer hij bij Nijmegen de verovering van de Waalbrug in 1944 reconstrueert. Nijmegen is de stad waar Van Uhm werd geboren en opgroeide en die voor een groot deel geruïneerd uit de oorlog kwam. Iedere avond gaan de 48 lichten op de Waalbrug lichten één voor één aan en maakt een veteraan de overtocht. Een eerbetoon aan de 48 soldaten die vielen bij de verovering van de brug.

Het bombardement op Walcheren

Als de opmars bij Arnhem tot staan wordt gebracht, richten de Geallieerden de blik niet meer naar het oosten, maar terug naar het westen. Van Uhm praat op de dijk van Westkapelle met een ooggetuige van het Geallieerde bombardement op de dijk, dat Walcheren op 3 oktober 1944 onder water zet en de Duitsers uit Zeeland verdrijft. Daarbij komen wel 152 Zeeuwen om het leven. De reis eindigt in Breda, dat eind oktober 1944 op relatief ‘schone’ wijze wordt bevrijd. De Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van de legendarische generaal Maczek speelt daarbij een doorslaggevende rol. Hoe sterk de band is tussen Breda en Polen blijkt aan een bezoek van Van Uhm aan het depot van het nieuwe Generaal Maczek Museum.

Uitzending: zaterdag 31 augustus, 21.05-21.50 uur, NPO 2

Op de foto: Peter van Uhm, generaal buiten dienst

Deel dit artikel

Full 2
Culinaire routes
De leukste restaurants, de meest verfijnde smaken, de eerlijkste gerechten.
Full 2
Full 2
Fiets, wandel- en vaarroutes
Kom lekker in beweging en loop of fiets een mooie route!
Full 2
Full 2
Er op uit
Nederland is veelzijdiger dan je denkt. Laat het dagelijkse leven even achter je en geniet!
Full 2
Full 2
Schrijf mee
Vertel jij graag mooie verhalen? Schrijf dan mee met de redactie van 50+
Full 2
previous arrow
next arrow
Scroll naar boven
Scroll naar top